Trẻ hóa da bằng tế bào gốc mô mỡ tự thân

Trị liệu bằng tế bào gốc cho da bị lão hóa đã và đang được chứng minh là phương pháp mang lại hiệu quả và tiềm năng to lớn. Với tốc độ phát triển của khoa học và công nghệ, các nhà nghiên cứu đang trên con đường hoàn thiện liệu pháp tế bào gốc điều trị da lão hóa, nhất là cho da bị tổn thương do ánh nắng mặt trời. Với sự tiến bộ trong phẫu thuật thẩm mỹ kết hợp với tế bào gốc chắc chắn sẽ làm nên một công cuộc cách mạng to lớn trong việc chăm sóc sắc đẹp cho các chị em phụ nữ nói riêng và cho tất cả mọi người nói chung.

Tác động tức thời của ánh nắng mặt trời không gây tổn thương cho da, thậm chí còn có khả năng thúc đẩy sản sinh ra vitamin D, nhờ đó cơ thể hấp thụ canxi dễ hơn và tạo điều kiện cho hệ xương chắc khỏe. Tuy nhiên, sau một thời gian dài dưới tác động của ánh nắng mặt trời, nguy hiểm hơn với cường độ tia cực tím (UV) mạnh và khi tuổi tác càng cao, quá trình lão hóa da sẽ xảy ra càng mạnh mẽ, các nếp nhăn bắt đầu xuất hiện. Khi chúng ta ngày một lớn tuổi, những cấu trúc sợi đàn hồi của da cũng bị thoái hóa theo và tác động của tia UV từ ánh sáng mặt trời sẽ khiến quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn.

Theo nghiên cứu, nguyên nhân chính gây ra sự lão hóa da là tuổi tác. Bên cạnh đó, các yếu tố bên ngoài như việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trở thành yếu tố tăng cường cho sự lão hoá. Các nguyên nhân bệnh sinh của sự lão hóa da là thoái hóa chất nền elastin, mất oxytalan và sợi elaunin ở vùng dưới biểu bì, sự biến đổi bất thường trong hoạt động hoạt hóa của sợi elastin làm mất các đặc tính chức năng của chúng ở lớp hạ bì.

Trong thời gian gần đây, các bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ đã và đang ứng dụng tế bào gốc trong điều trị lão hóa da và tổn thươngda do ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, đa số chúng ta vẫn chưa biết chính xác những phương pháp điều trị tế bào gốc dành cho da lão hóa được tiến hành như thế nào. Nói một cách dễ hiểu, các bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ sẽ sử dụng tế bào gốc trưởng thành được thu nhận từ chính cơ thể bệnh nhân, tiêm vào vùng da bị tổn thương để kích thích hoạt động làm trẻ hóa da. Phương thức điều trị này được gọi là liệu pháp sử dụng tế bào gốc (cụ thể là tế bào gốc trung mô từ mô mỡ tự thân của bệnh nhân) để tái tạo lại chất nền ngoại bào ở những bệnh nhân bị lão hóa da do tác động của ánh sáng mặt trời. Kết quả nghiên cứu cho thấy chỉ trong vòng vài tuần dưới sự điều trị bằng tế bào gốc, mạng lưới elastin bị tổn thương do ánh nắng mặt trời trong da của bệnh nhân sẽ được loại bỏ và thay thế bằng các mô và cấu trúc mới. Không chỉ vậy, tế bào gốc còn có tác dụng đối với những mô tổn thương ở dưới lớp sâu hơn của biểu bì (lớp hạ bì).

Theo báo cáo của Tiến sĩ-Bác sĩ Luis Charles-de-Sá và các cộng sự, điều trị da lão hóa do ảnh hưởng của ánh nắng mặt trời bằng cách tiêm tế bào gốc trung mô (MSC) của chính bệnh nhân là thích hợp, có tiềm năng cao và đủ khả năng giúp tái tạo lại cấu trúc đầy đủ của một làn da tươi trẻ khỏe mạnh. Nghiên cứu này đã được công bố trên “Plastic and Reconstructive Surgery”, tạp chí y khoa chính thức của Hiệp hội Bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ Hoa Kỳ, số tháng 6/2020. Nhóm nghiên cứu của Luis đã tiến hành thử nghiệm liệu pháp điều trị lão hóa da với tế bào gốc ở một nhóm gồm 20 bệnh nhân có tuổi trung bình là 56, và họ đều được lên lịch phẫu thuật căng da mặt bằng tế bào gốc. Số bệnh nhân này đều sống ở phía đông bắc của Brazil –khu vực mà người dân phải tiếp xúc với ánh nắng mặt trời gay gắt. Các bệnh nhân tham gia thử nghiệm sẽ được lấy một mẫu mỡ nhỏ ở bụng, sau đó mỗi mẫu mỡ sẽ được xử lý để thu nhận MSC riêng cho từng bệnh nhân. Tế bào gốc MSC sau khi nuôi cấy sẽ được tiêm dưới da mặt và trước tai của bệnh nhân. Sau khoảng từ ba đến bốn tháng kể từ khi các bệnh nhân trải qua phẫu thuật căng da mặt với tế bào gốc, các mẫu da sau khi được điều trị sẽ được đem so sánh với các mẫu da trước khi được điều trị. Cụ thể, da mặt các bệnh nhân đã tiêm tế bào gốc sẽ được phân tích định lượng các thành phần chất nền đàn hồi, cathepsin K; chất nền metalloproteinase 12 (metalloelastase đại thực bào); và các dấu hiệu đại thực bào M2 CD68, DC206 và hemeoxygenase-1.

Thông qua việc phân tích cấu trúc mô học dưới kính hiển vi, các nhà nghiên cứu đã chứng minh được rằng việc điều trị MSC có hiệu quả, giúp cải thiện cấu trúc da tổng thể. Ở lớp biểu bì bên ngoài, mẫu Pre-op (trước trị liệu với tế bào gốc) bị mất đi mạng lưới đàn hồi chính. Tuy nhiên sau khi xử lý với tế bào gốc, vùng 1 ở mẫu Post-op (sau trị liệu với tế bào gốc) đã có sự cải thiện và hồi phục của mạng lưới đàn hồi bị tổn thương do ánh sáng mặt trời.

Tiếp tục quan sát lớp hạ bì dưới kính hiển vi, chúng ta có thể thấy được sự tích tụ của các mô đàn hồi bất thường (các chấm màu đen chi chít) ở vùng da trước phẫu thuật, đó là các mô ở lớp hạ bì đã bị tổn thương khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời kéo dài. Nhưng sau khi điều trị bằng tế bào gốc, mô bất thường màu đen đó gần như hoàn toàn biến mất.

Sự phục hồi của lớp hạ bì sau khi tiêm tế bào gốc so sánh với tình trạng trước khi tiêm

Nhận xét theo góc độ khoa học, kết quả quan sát cho thấy sự tái hình thành đầy đủ các sợi oxytalan và elaunin ở vùng dưới biểu bì, cùng với sự phục hồi cấu trúc nhú (papillary structure) của phần tiếp giáp giữa hạ bì và biểu bì. Các chất đàn hồi bị tổn thương lắng đọng ở lớp hạ bì sâu bên trong đã được thay thế bằng một mạng lưới sợi elastin bình thường. Liệu pháp điều trị bằng tế bào gốc cho làn da bị tổn thương do ánh nắng mặt trời sẽ góp phần loại bỏ các chất gây lão hóa da, thay thế chúng bằng các chất bình thường, phối hợp đồng thời với sự hoạt hóa của cathepsin K và chất nền metalloproteinase 12 và với sự mở rộng thâm nhập đại thực bào M2.

Từ việc phân tích mô học và cấu trúc của da sau khi tiêm tế bào gốc dưới kính hiển vi, các nhà nghiên cứu đã chứng minh được việc điều trị MSC có hiệu quả đối với da lão hóa, góp phần cải thiện cấu trúc da bị tổn thương một cách tổng thể. Các khu vực dưới da mặt và trước tai bệnh nhân được điều trị bằng cách tiêm tế bào gốc đã cho thấy sự hồi phục một phần hoặc toàn bộ tổn thương do ánh sáng mặt trời gây ra đối với mạng lưới elastin co giãn của da – cấu trúc da chính bị ảnh hưởng bởi quá trình quang hóa. Ở lớp ngay bên dưới bề mặt da, các khu vực được điều trị bằng tế bào gốc cũng cho thấy sự tái sinh của mạng lưới các bó sợi và cấu trúc nền ECM ở da. Ở dưới lớp da sâu hơn (hạ bì), các lớp elastin bị tổn thương do ánh nắng mặt trời cũng được thay thế bằng mạng lưới sợi elastin bình thường. Những thay đổi này đi kèm với các dấu hiệu phân tử của các quá trình liên quan đến việc tạo ra elastin bất thường hay elastin mới thay thế. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng làn da được điều trị bằng tế bào gốc có sự tái tạo và phục hồi tích cực từ cấp độ tế bào, gen và các cấu trúc quan trọng khác, cung cấp sức bền và độ đàn hồi cần thiết cho da. Từ đó, các nhà nghiên cứu đã kết luận tế bào gốc có thể kích thích việc sửa chữa và tái tạo làn da bị tổn thương do tia UV từ ánh nắng mặt trời. Sự tái tạo các cấu trúc bên dưới đến tận lớp hạ bị mang lại tiềm năng lớn cho việc điều trị, phục hồi lại vẻ ngoài của làn da.

Vũ Bích Ngọc, Bùi Thị Bích Hiền – Đại học Khoa học tự nhiên, ĐHQG-HCM

Tham khảo: https://www.sciencedaily.com/releases/2020/05/200528160510.htm